گواهی اسقاط خودرو فرسوده: راهنمای کامل دریافت، مزایا و فرآیند
در دنیای امروز، خودروهای فرسوده نه تنها هزینه‌های نگهداری بالایی تحمیل می کنند، بلکه نقش مهمی در آلودگی هوا، مصرف بیش از حد سوخت و افزایش خطرات جاده‌ای ایفا می کنند. از سال ۱۳۸۲ که نخستین آیین‌نامه حمایتی اسقاط خودروها تصویب شد، دولت با الزامات سخت گیرانه تر و ارائه تسهیلات، تلاش کرده تا خروج این خودروها از چرخه حمل و نقل را تسریع کند.
گواهی اسقاط خودرو، به عنوان سندی رسمی، کلید اصلی این فرآیند است و بدون آن، بهره‌مندی از طرح‌های نوسازی یا حتی واردات خودرو ممکن نیست. در این مقاله، به بررسی تعریف، نحوه دریافت، تعداد گواهی‌ها، قیمت و مزایای آن می پردازیم تا مالکان خودروهای قدیمی بتوانند تصمیم آگاهانه ای بگیرند.
گواهی اسقاط خودرو چیست و چرا ضروری است؟
گواهی اسقاط خودرو (یا حواله اسقاطی) مدرکی قانونی است که توسط مراکز مجاز اسقاط و تحت نظارت ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده (وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت) صادر می‌شود.
این سند تأیید می کند که یک خودرو فرسوده طبق آیین نامه مصوب ۱۳۸۷، به سن فرسودگی رسیده و امکان معاینه فنی ندارد، بنابراین از رده خارج شده است. سند خودرو باطل می شود و دیگر نمی‌توان از آن در حمل و نقل استفاده کرد.
اهمیت این گواهی در ارزش اقتصادی آن نهفته است: قیمت نهایی خودرو فرسوده از مجموع ارزش لاشه (بدنه باقی مانده) و حواله های اسقاط تعیین می شود.
همچنین، در طرح های تعویض ناوگان یا واردات، ارائه گواهی الزامی است و به کاهش آلاینده‌ها، صرفه جویی در سوخت و افزایش ایمنی کمک می کند.
تعداد گواهی اسقاط بر اساس چه معیارهایی تعیین می‌شود؟
تعداد گواهی ها بر پایه سن فرسودگی و نوع خودرو محاسبه می شود. برای خودروهای سواری شخصی، عمر مفید ۲۰ سال است، در حالی که برای ناوگان عمومی (مانند تاکسی، مینی بوس یا کامیون) این سن متفاوت است.
هرچه سن خودرو بیشتر یا مصرف سوخت بالاتر باشد، تعداد گواهی ها افزایش می یابد. این سیستم تشویقی برای خروج سریعتر خودروهای آلاینده‌تر طراحی شده است.
برای مثال:
خودروهای سواری با سن فرسودگی پایه: معمولاً ۱ تا ۴ گواهی (بسته به سال‌های اضافی).
ناوگان عمومی: تا ۸ گواهی یا بیشتر برای خودروهای سنگین تر.
(جدول دقیق بر اساس آیین نامه‌های ستاد نوسازی قابل استعلام است، اما اصل بر افزایش با سن است.)
نحوه دریافت گواهی اسقاط: دو طرح اصلی
مالکان می توانند یکی از دو طرح نقدی یا جایگزینی را انتخاب کنند. فرآیند از پیش ثبت نام در سامانه نوسازی ناوگان (مانند NNHK.com) آغاز می شود و شامل مراحل زیر است:
۱. پیش ثبت نام آنلاین (قدم به قدم)
ورود به سامانه از طریق پنجره ملی خدمات دولت هوشمند.
انتخاب ثبت اطلاعات خودرو فرسوده و تأیید توافق نامه.
وارد کردن مشخصات شخصی، خودرو (شماره شاسی، موتور، پلاک) و نیازمندی ها (طرح مورد نظر، زمان تحویل).
بررسی نهایی و ارسال درخواست.
۲. انتخاب طرح
طرح جایگزینی: خودرو فرسوده به مرکز مجاز تحویل داده می‌شود و در ازای گواهی‌ها (الکترونیکی صادر می‌شود)، خودروسازان مانند ایران خودرو یا سایپا فراخوان منتشر می کنند تا مالک خودرو نو دریافت کند. این طرح برای نوسازی ناوگان عمومی اولویت دارد.
طرح نقدی: مالک ارزش گواهی ها به علاوه لاشه را نقدی دریافت می‌کند. مراکز اسقاط حدود ۱۰ درصد حق‌العمل کسر کرده و مابقی را پرداخت می‌کنند.
۳. فرآیند صدور گواهی در مرکز اسقاط:
تحویل خودرو به مراکز مجاز (تحت نظارت سازمان‌ها).
ارزیابی کارشناسی وضعیت و ارزش خودرو.
تخریب کامل و جداسازی قطعات قابل بازیافت (برای حفظ محیط زیست).
صدور گواهی با جزئیات (شماره شاسی، تاریخ اسقاط، مشخصات مالک).
گواهی‌ها معمولاً الکترونیکی هستند و از مراکز اسقاط مستقیماً دریافت می‌شوند. هیچ سامانه مرکزی واحدی برای خرید وجود ندارد؛ مراکز اسقاط نقش اصلی را ایفا می‌کنند.
برای دریافت گواهی اسقاط و ثبت نام در یک مرکز اسقاط معتبر، برو به این سایت.
مدارک لازم برای تحویل خودرو و دریافت گواهی
برای جلوگیری از اتلاف زمان، مدارک زیر را آماده کنید:
برگ سبز، سند قطعی یا وکالتی (با تسلسل در صورت وکالت).
کارت خودرو، کپی شناسنامه و کارت ملی مالک.
رسید پرداخت خلافی، عوارض شهرداری و مالیات (برای پلاک‌های عمومی).
شماره حساب بانکی (مانند جام ملت).
شناسه خودرو و جزئیات فنی (رنگ، شماره موتور/شاسی).
برای تاکسی‌ها، مدارک مشابه است اما فراخوان از سازمان تاکسیرانی اعلام می‌شود و تسهیلات ویژه‌ای مانند وام برای خرید تاکسی نو در نظر گرفته شده.
گواهی اسقاط در واردات خودرو
واردکنندگان خودرو خارجی نیازی به مالکیت خودرو فرسوده ندارند؛ کافی است گواهی اسقاط بخرند. تعداد مورد نیاز بر اساس مدل و سال ساخت خودرو وارداتی تعیین می‌شود (معمولاً ۱ تا چند گواهی per vehicle). بهترین راه، خرید مستقیم از مراکز اسقاط است.
قیمت گواهی اسقاط چقدر است؟
ارزش هر گواهی حدود ۳۵ میلیون تومان است (بر اساس اظهارات اخیر رئیس ستاد نوسازی). برای استعلام دقیق ارزش خودرو خود، به سامانه‌هایی مانند khodrofarsoodeh.com مراجعه کنید. قیمت نهایی با کسر حق‌العمل مرکز محاسبه می‌شود.
مزایای دریافت گواهی اسقاط
از جمله مهمترین مزایای این گواهی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
نوسازی ناوگان: تشویق به تعویض با خودروهای کم‌مصرف و ایمن‌تر.
مزایای اقتصادی: تخفیف در خرید نو، دریافت نقدی یا تسهیلات بانکی.
حفاظت از محیط زیست: کاهش آلاینده‌ها و بازیافت مواد.
کاهش هزینه‌ها: جلوگیری از تعمیرات گران خودروهای قدیمی.
رعایت قوانین: اجتناب از جریمه‌های تردد خودروهای فرسوده در کلان‌شهرها.
سهولت فروش: گواهی، خودرو را برای اسقاط قانونی تأیید می‌کند.
نظر شما